Leczenie zębów w ciąży

Szanowny Panie doktorze jestem w 4 miesiącu ciąży i zauważyłam niepokojące zmiany na błonie śluzowej w jamie ustnej oraz parę ubytków próchnicowych . Czy mogę w okresie ciąży leczyć się u dentysty? - pyta czytelniczka GP , mieszkanka Grudziądza

W czasie ciąży czasami dochodzi do powstania stanów zapalnych dziąseł. Zmiany zapalne pojawiają się najczęściej w drugim lub trzecim miesiącu ciąży i utrzymują się , a czasem nawet zaostrzają w drugim trymestrze. Widok dziąseł jest dla pacjentek czasem przerażający. Są one czerwone, obrzękłe, rozpulchnione, łatwo krwawiące, ale z reguły niebolesne. Dziąsło przerasta i wówczas mogą pojawić się tzw. rzekome kieszonki dziąsłowe, w których dochodzi do gromadzenia się pokarmu . Pokarm ten zalega , wydziela się nieprzyjemny zapach z ust a po pewnym czasie powstała płytka nazębna zamienia się w kamień niszczący struktury przyzębia. W dziewiątym miesiącu obserwuje się poprawę, a po porodzie cofanie się stanu zapalnego.

Zapalenie rozwija się głównie w okolicy siekaczy i kłów, czasem jednak może przybierać postać uogólnioną. Czasem dochodzi do rozwoju ziarniniaka ciążowego - egzofitycznej, bezbolesnej wyniosłości wyrastającej z brzegu dziąsła lub z brodawki dziąsłowej. Zmiana ta z reguły ulega samoistnemu zanikowi po porodzie. Czasem w przypadku dużej zmiany konieczna jest interwencja chirurgiczna. Głównym czynnikiem wywołującym stan zapalny dziąseł są bakterie płytki nazębnej. W przypadku kobiety ciężarnej jest jednak nieco inaczej. Często kobiety opowiadają, że bardzo dbają o zęby , myją je regularnie i pytają dlaczego mimo dobrej higieny jamy ustnej dochodzi u nich do zapalenia dziąseł. Co jest tego przyczyną? Powstawanie stanów zapalnych dziąseł w okresie ciąży jest jednak uzależnione od innych czynników niż normalnie. Zalicza się do nich m.in. burzę hormonalną, która toczy się w organizmie kobiety w okresie ciąży oraz wahania odpowiedzi immunologicznej, metabolizmu komórkowego i flory bakteryjnej. W czasie ciąży dochodzi do dużego wzrostu stężenia estrogenów i progesteronu. Prowadzi to do zwiększenia przepuszczalności naczyń, czego skutkiem jest obrzęk dziąseł. Wyższy poziom progesteronu stymuluje również produkcję działających zapalnie prostaglandyn.

Zmiany hormonalne prowadzą też do mniejszej keratynizacji nabłonka dziąsłowego, zwiększenia w nim zawartości glikogenu, a w rezultacie do obniżenia czynnościowej bariery nabłonkowej. Na skutek zmian immunologicznych dochodzi do zmniejszenia chemotaksji i fagocytozy oraz produkcji przeciwciał, co również sprzyja rozwojowi zapalenia. Zapalenie dziąseł u ciężarnych jest czasem bardzo groźne ponieważ stwierdzono że może być potencjalnym czynnikiem ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego oraz niskiej wagi urodzeniowej noworodków. Kobieta ciężarna powinna więc pozostawać pod stałą opieką stomatologiczną i nie lekceważyć zmian w jamie ustnej. Jak się ustrzec przed powstawaniem stanów zapalnych dziąseł? Już we wczesnej ciąży należy rozpocząć profilaktykę periodontologiczną polegającą na usunięciu kamienia nazębnego, instruktażu higieny jamy ustnej oraz starannym przestrzeganiu zasad prawidłowej diety.

Wiele kobiet skarży się na wyższą intensywność próchnicy w czasie ciąży. Powszechne jest stwierdzenie panujące w społeczeństwie, że każde dziecko to jeden stracony ząb. Nie jest to jednak prawda! Można uchronić się przed próchnicą w okresie ciąży. Należy jednak szczególnie zwracać uwagę na dietę i higienę jamy ustnej. Poważny problem stanowią dość często występujące w pierwszych miesiącach wymioty. Cofanie się treści pokarmowej powoduje spadek pH w jamie ustnej, co sprzyja demineralizacji szkliwa. Poza tym wcześniej opisywane stany zapalne dziąseł powodują zaleganie treści pokarmowej i powstawanie dużej ilości płytki nazębnej, która sprzyja rozwojowi próchnicy. Bardzo ważne jest więc prowadzenie w tym okresie profilaktyki fluorkowej, tak aby zminimalizować zagrożenie zębów. Poza tym bardzo ważne jest prowadzenie szczegółowych, częstszych badań stanu uzębienia i błony śluzowej u pacjentek. Leczenie ubytków próchnicowych należy przeprowadzać w okresie od 4 do 7 miesiąca ciąży. Jest to bowiem najbezpieczniejszy okres , w którym nie ma ryzyka wystąpienia przedwczesnego porodu. Niektórzy lekarze zalecają aby leczenie odbywało się w pozycji na lewym boku. Ewentualnie można unieść prawe biodro o 10 - 12 cm za pomocą podłożonego wałka. Leczenie w pozycji leżącej na wznak nie jest zalecane, gdyż powiększająca się macica może wówczas uciskać żyłę główną dolną. Pacjentka może być znieczulona, jednakże powinno się używać znieczuleń "czystych" bez środków kurczących naczynia , które mogą zainicjować skurcze macicy. Należy pamiętać, że przyjmowanie leków jest w okresie ciąży dość problematyczne, ponieważ nie zawsze znany jest dokładny ich wpływ na rozwijający się płód. Leczenie farmakologiczne powinno być więc ograniczone do minimum i prowadzone bardzo ostrożnie. Nie wolno też wykonywać żadnych zdjęć RTG w okresie ciąży podczas leczenia stomatologicznego!
 
Napisał: lek. dentysta Marek Gatz - Ilustrowany Kurier Polski 2002r.